متن خبر:
مرکز پژوهشی جاده ابریشم در دانشگاه شهید بهشتی استقرار یافته است. این مرکز یک نهاد آموزشی، علمی و تحقیقاتی منحصر به فرد در راستای تمرکز بر جاده ابریشم بوده و در نتیجه همکاری‌های منسجم و همه جانبه میان دانشگاه شهید بهشتی، کمیته ملی یونسکو در ایران و مرکز آموزش و پژوهش‌های بین المللی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران بنیان گذاری شده است. آنچه می خوانید گفتگوی روابط عمومی دانشگاه با دکتر باستانی راد مدیر مرکز پژوهشی جاده ابریشم است.
حسن باستانی راد در سال 1355 در سیرجان به دنیا آمد. پس از گذراندن دبیرستان در همان شهر، دوره‌های کارشناسی تاریخ را در دانشگاه یزد و کارشناسی ارشد را در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی گذراند. در سال 1382 در آزمون دکتری تاریخ دانشگاه شهید بهشتی پذیرفته شد و در دورۀ دکتری از بورسیه تحصیلی دانشگاه استفاده کرد. در سال 1387 دورۀ دکتری تاریخ را به پایان رساند و در گروه تاریخ دانشکدۀ ادبیات و علوم![bastani1396-1.JPG]()
انسانی دانشگاه شهید بهشتی مشغول به خدمت شد.
انسانی دانشگاه شهید بهشتی مشغول به خدمت شد.در طی چند سال گذشته، دکتر باستانی راد در چندین کنفرانس و نشست تخصصی دربارۀ جادۀ ابریشم در کشورهای قزاقستان، اسپانیا، کره جنوبی، چین و جمهوری آذربایجان شرکت کرده است. وی در سال 1394 از سوی سازمان یونسکو و با تأیید کمیسیون ملی یونسکو در ایران به عنوان نمایندۀ ایران در شبکۀ کشورهای عضو پروژۀ جادۀ ابریشم یونسکو انتخاب شد. در همان سال عضو کمیتۀ راهبردی جادۀ ابریشم یونسکو شد که به مدت دو سال مقر آن در شهر والنسیا کشور اسپانیا قرار دارد. همچنین در بهار سال جاری به عنوان عضو علمی تدوین اطلس جادۀ ابریشم انتخاب شد که نخستین جلسۀ سیاست‌گذاری آن در پکن به میزبانی بنیاد صلح چین برگزار شد. حاصل فعالیت‌های وی در ارتقای پروژۀ جادۀ ابریشم سازمان یونسکو در چندین تقدیرنامه از سوی آن سازمان بازتاب یافته است.
دکتر باستانی راد با اشاره به سابقه تاریخی جادۀ ابریشم گفت: "جاده یا مجموعۀ جاده‌های ابریشم اصطلاحی است که در سده‌های اخیر بر شاهراه‌های تجاری شرقی ـ غربی و شمالی ـ جنوبی دنیای کهن نهاده شد. در این جاده‌ها کالاها در میان کشورهای شرق و غرب مبادله می‌شد و مهمترین بخش‌های این جاده از جاده‌های خشکی و راه‌های آبی ایران می‌گذشت. این جاده‌ها گذشته از نقشی که در مبادلۀ کالاهای بازرگانی داشته‌اند، بستر تعاملات و تأثیرگذاری و اثرپذیری افکار، اندیشه‌ها، علوم و دانشمندان بوده‌است. از آنجا که ایران در میانۀ جاده‌ها و نقطۀ اتصال شرق و غرب قرار داشته است، مهمترین سرزمینی بوده که جاده‌ها از آن عبور می‌کرده‌اند. به همین دلیل در این سرزمین، هزاران کاروانسرا، آب‌انبار، پل، بازار، میل‌بلد، در کنارۀ جاده‌ها ساخته شد. از این نظر بیشترین میراث مربوط به جاده‌ها نه در چین که سرآغاز جاده‌ها پنداشته می‌شود و نه ![bastani1396-2.JPG]()
در سرزمین‌های غربی آسیا، بلکه در محدوده‌ای پدید آمده است که ایران، ایران‌زمین، مُلک فارس (به قول اعراب)، پرشیا (به گفتۀ اروپاییان) و ایران فرهنگی و تاریخی (ایران و همسایگانی که با آن میراث مشترک دارند)، نامیده می‌شود. در جاده‌های بزرگ ابریشم، ملت‌ها شیوه‌های زندگی شهری، مولفه‌های فرهنگی و نمادها و آثار تمدنی و معماری را از شرق آسیا تا آسیای مرکزی، ایران، قفقاز، کرانه‌های خلیج فارس، غرب و جنوب آسیا، شرق و شمال آفریقا و اروپا به یکدیگر عرضه می‌کردند و همۀ جوامع و سرزمین‌های کنار این جاده در مبادله و اشاعۀ مولفه‌های فرهنگی نقش داشتند. همۀ دستاوردهای بشری از این جاده در برقراری ارتباط میان جوامع و سرزمین‌ها تأثیر پذیرفته‌اند: علوم، اندیشه‌ها و مکاتب فکری، ادیان، نظام‌های اداری، هنرها، زبان‌ها، ادبیات و شعر در مسیر همین جاده‌ها تکامل و شکوفایی یافته‌اند. بسیاری از لشکرکشی‌ها در مسیر این جاده‌ها روی داده است و بسیاری از مهاجرت‌های بزرگ از همین مسیرها انجام شده است."
در سرزمین‌های غربی آسیا، بلکه در محدوده‌ای پدید آمده است که ایران، ایران‌زمین، مُلک فارس (به قول اعراب)، پرشیا (به گفتۀ اروپاییان) و ایران فرهنگی و تاریخی (ایران و همسایگانی که با آن میراث مشترک دارند)، نامیده می‌شود. در جاده‌های بزرگ ابریشم، ملت‌ها شیوه‌های زندگی شهری، مولفه‌های فرهنگی و نمادها و آثار تمدنی و معماری را از شرق آسیا تا آسیای مرکزی، ایران، قفقاز، کرانه‌های خلیج فارس، غرب و جنوب آسیا، شرق و شمال آفریقا و اروپا به یکدیگر عرضه می‌کردند و همۀ جوامع و سرزمین‌های کنار این جاده در مبادله و اشاعۀ مولفه‌های فرهنگی نقش داشتند. همۀ دستاوردهای بشری از این جاده در برقراری ارتباط میان جوامع و سرزمین‌ها تأثیر پذیرفته‌اند: علوم، اندیشه‌ها و مکاتب فکری، ادیان، نظام‌های اداری، هنرها، زبان‌ها، ادبیات و شعر در مسیر همین جاده‌ها تکامل و شکوفایی یافته‌اند. بسیاری از لشکرکشی‌ها در مسیر این جاده‌ها روی داده است و بسیاری از مهاجرت‌های بزرگ از همین مسیرها انجام شده است."دکتر باستانی در خصوص جایگاه ایران در جادۀ ابریشم تصریح کرد:" به دلیل نقش مهمی که ایران در تاریخ، فرهنگ، تمدن و وجوه گوناگون بازرگانی جادۀ ابریشم داشته است، همواره در پژوهش‌های علمی، سیاست‌گذاری‌ها و تعاملات بین‌المللی مورد توجه بوده است. در سال‌های 1988 تا 1997 که یونسکو پروژۀ «جاده‌های ابریشم، جاده‌های گفتگو» را انجام داد، ایران از مهمترین شرکت‌کنندگان در آن پروژه بود که سلسله‌نشست‌هایی در تهران، مشهد و اصفهان نیز به همت آن سازمان و سازمان‌های ملی برگزار شد. در طی سه سال گذشته نیز که شبکۀ کشورهای عضو جادۀ ابریشم یونسکو فعالیت خود را آغاز کرده است ایران همواره در نشست‌های آن شرکت کرده و از کشورهای تأثیرگذار در این پروژه بوده است. گذشته از آن در همۀ کنفرانس‌هایی که دربارۀ وجوه گوناگون جادۀ ابریشم مانند سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، جغرافیایی، و... برگزار می‌شود، نقش تاریخی، امروز و آیندۀ ایران از محورهای اصلی در بحث‌ها و تبادل‌نظرها است."
دکتر باستانی با اشاره به تاسیس مرکز پژوهشی جادۀ ابریشم اظهار داشت:" با توجه به پیشینۀ تاریخی جاده‌های تجاری و فرهنگی و نقش سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی این موضوع در مبادلات و تعاملات کنونی، بایسته است که ایران به عنوان یکی از مهمترین ارکان جادۀ ابریشم، نقش فعال و تاریخی خود را تقویت کند. لازم است که نقش ایران در وجوه گوناگون جادۀ ابریشم بررسی و پژوهش شود. همچنین باید با آگاهی و دوراندیشی، در عرصه‌های سیاست‌گذاری و تعاملات بین‌المللی، ایران حضوری مقتدر و مبتنی بر درایت علمی داشته باشد. کمیسیون ملی یونسکو، وزارت امورخارجه، سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، وزارت بازرگانی و دیگر سازمان‌های ملی به اهمیت موضوع «جادۀ ابریشم» در شرایط فعلی کاملاً واقف هستند. برای پاسخ گفتن به نیاز این سازمان‌ها و ارتقای سطح علمی ایران در مجامع بین‌المللی است که تأسیس مرکز پژوهشی جادۀ ابریشم مورد توجه قرار گرفته است. دانشگاه شهید بهشتی مفتخر است که![bastani1396.JPG]()
با همکاری کمیسیون ملی یونسکو، وزارت امور خارجه و از آن میان مرکز آموزش‌ها و پژوهش‌های بین‌المللی این وزارتخانه، و دیگر سازمان‌های ملی و بین‌المللی و به ویژه مراکز دانشگاهی و پژوهشی و پژوهشگران و استادان صاحب‌نظر در این حوزه، نخستین مرکز پژوهشی جادۀ ابریشم را در کشور تأسیس کند."
با همکاری کمیسیون ملی یونسکو، وزارت امور خارجه و از آن میان مرکز آموزش‌ها و پژوهش‌های بین‌المللی این وزارتخانه، و دیگر سازمان‌های ملی و بین‌المللی و به ویژه مراکز دانشگاهی و پژوهشی و پژوهشگران و استادان صاحب‌نظر در این حوزه، نخستین مرکز پژوهشی جادۀ ابریشم را در کشور تأسیس کند."وی در خصوص ساختار مرکز پژوهشی جادۀ ابریشم گفت: "مرکز پژوهشی جادۀ ابریشم با استفاده از تجربیات پژوهشی اعضای خود و دیگر مشاوران علمی از پژوهشگاه‌ها و دانشگاه‌های داخلی و خارجی فعالیت‌های علمی و تحقیقاتی خود را آغاز خواهد کرد. پژوهشگران و استادان مرکز در زمان تأسیس عبارتند از: آقایان دکتر عطاءالله حسنی و رضا شعبانی (تاریخ)، دکتر عباس احمدوند (تاریخ و تمدن اسلامی)، دکتر ابوالقاسم اسماعیل‌پور (فرهنگ و زبان‌های باستانی ایران)، دکتر احمد خاتمی (زبان و ادبیات فارسی)، دکتر عبدالمهدی مستکین (حقوق و فرهنگ)، دکتر حمت‌الله ملاصالحی (باستان‌شناسی)، دکتر محسن شریعتی‌نیا (علوم سیاسی)، دکتر محمدحسن شیخ‌الاسلامی و محسن چیت‌ساز (روابط بین‌الملل)، دکتر رضا میرزایی برزکی (زبان و ادبیات چینی)، خانم دکتر الیزابت بلک (میراث معنوی و حقوق). اعضای مرکز در دو گروه پژوهشی فعالیت خود را آغاز خواهند کرد."
دکتر باستانی راد با تشریح گروه مطالعات میان‌رشته‌ای جادۀ ابریشم اظهار داشت: "گروه پژوهشی مطالعات میان‌رشته‌ای با رویکرد فرهنگی ـ تمدنی شامل تاریخ، باستان‌شناسی، هنر و معماری، زبان و ادبیات، جامعه‌شناسی، دین و عرفان، اقتصاد، و روابط بین‌الملل گسترۀ جغرافیایی موسوم به جادۀ ابریشم و جاده‌های در پیوند با آن را مورد پژوهش قرار خواهد داد. در این گروه کوشش خواهد شد گذشته و نشانه‌ها، مسیرها و نقش تاریخی هر کانون فرهنگی و تمدنی از وجوه مختلف بررسی شود. منابع مکتوب بسیاری مانند میراث نوشتاری تاریخی، متون ادبی و جغرافیایی کهن، آفرینش‌های هنری، رسوم و سنت‌ها و نیز آثار معماری مانند بستر جاده‌ها، پل‌ها، کاروانسراها، میل‌بَلَدها، آب‌انبارها و دیگر سازه‌های آبی، بازارها و...؛ همچنین مواد فرهنگی ـ هنری مانند سکه‌ها، ظروف، پارچه‌ها، نقاشی‌ها، آثار خطاطی، صنایع دستی گوناگون و... در ایران و دیگر کشورهای مسیر جاده‌ها، منبع کسب اطلاعات با رویکرد میان‌رشته‌ای در این گروه برای پژوهش‌ها هستند. نظر به اینکه بیشترین شمار این گونه آثار در ایران است و در دیگر کشورها نیز آثار باقی‌مانده یا ساخته و میراث ایرانیان بسیار است و یا اینکه متأثر از فرهنگ و هنر ایرانیان بوده، لازم است که در این مرکز برای بازشناسی دقیق این نشانه‌ها گروه مطالعات میان‌رشته‌ای تشکیل شود و البته در پیوند با گروه‌های موجود در دانشگاه باشد.
همچنین در این گروه مطالعات نوین اقتصادی و سیاسی دربارۀ نقش جادۀ ابریشم در تحولات جهانی مورد توجه خواهد بود. پژوهشگران حوزه‌های دیپلماسی، اقتصاد و بازرگانی و تعاملات بین‌المللی در موضوع ارتقای نقش ایران در جادۀ ابریشم مطالعات میان‌رشته این حوزه را سامان خواهند داد."
وی همچنین با اشاره به فعالیت های گروه مطالعات میراث مشترک، افزود: "میراث مشترک میان کشورهای گسترۀ فرهنگی ـ تمدنی جاده‌های ابریشم، و از آن جمله کشورهایی که از نظر تاریخی و فرهنگی با ایران میراث و پیشینۀ مشترک دارند، مهمترین عامل در پژوهش‌های بنیادی است که می‌تواند شناسایی و زمینه‌ساز تعاملات سیاسی و اقتصادی آتی گردد. نکته مهم این است که عدم بررسی میراث مشترک از سوی کشورهای این مسیر باعث شده است که برخی از کشورها دست به هویت‌سازی‌های غیر علمی و غیرتاریخی بزنند و از دیگر سو برخی دیگر به جای دیپلماسی فرهنگی به دیپلماسی با ابزارهای دیگر روی بیاورند. مطالعات میان‌فرهنگی می‌تواند زمینه‌ساز تعاملات بین‌المللی در کشورهای این مسیر باشد. دستاوردهای گروه مطالعات میان‌رشته‌ای، مواد اولیه مورد نیاز برای مطالعات حوزۀ میراث مشترک را فراهم می‌نماید و دستاورد پژوهش‌های این گروه بسترساز تعاملات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی کشورها خواهد شد."
دکتر باستانی راد در ادامه با تشریح برنامه‌ها و فعالیت های مرکز پژوهشی جادۀ ابریشم تاکید کرد: "مرکز پژوهشی جادۀ ابریشم گذشته از انجام پژوهش‌هایی در موضوعات گوناگون مربوط به جادۀ ابریشم، در زمینۀ انجام تعاملات و روابط علمی، خواهد کوشید تا زمینۀ انجام فعالیت‌های بین‌المللی این موضوع را در کشور سامان دهد.
وی در پایان خاطر نشان کرد: "ایجاد تعامل و همکاری با سازمان‌های ملی و بین‌المللی مانند کمیسیون ملی یونسکو در ایران، سازمان علمی، فرهنگی و آموزشی یونسکو، سازمان میراث فرهنگی و صنایع دستی و گردشگری، وزارت امورخارجه، موسسه فرهنگی اکو، موسسه بین‌المللی مطالعات آسیای مرکزی (ایکاس)، موسسات پژوهشی جاده ابریشم در کشورهایی چون ژاپن، کره جنوبی، چین، اسپانیا، کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز، کشورهای اسلامی از مهمترین برنامه‌های مقدماتی این مرکز است."
گروه خبری: خبر روز
تاریخ ثبت خبر: 1396/07/02
ویژه: بلی
گروه منبع: واحد ها
منبع: روابط عمومي
تعداد مشاهده: 120